"APAIZAC OBETO" dokumentala ikusi ondoren, zure konozimenduak aberastuko ziren. Hementxe komentario gixara idatzi itzazu esanguratsu suertatu zaizunak.
Apaizak obeto oso bideo polita da pertsona batzuk darelako txalupa batekin munduan zear ibiltzen direlako eta adierazten dutelako txalupa txiki batean abentura handi bat egin dezakela.
Oso lagungarria da bideo hau, gauz asko erakusten dizuelako, adibidez: txalupa simple baten Euskal herritik Canadaraino joan daikezula. Baita ere ikasi genuen baleek arrapatzea joaten direnak ehiztariak direla, ez direla arrantzalek, balea ugaztuna delako.
Bideoko zati batean enteratu ginen beahien materiala naturatik artzen zutela.
Bideoan ikusten da talde bat abentura egiteko gogoarekin dagoela eta ordun txalupa bat egiten dute Euskal herritik Ternuaraino joateko eta baleak ehizatzeko. Ikusten da gelditzen zirenean ikusten zituzten portutan hango jendea ondo tratatzen zirela, janaria ematen.
1563 – an, san juan izeneko barku bat ondoratu zen. 1965 – ean, aurkitu egin zuten arrantzale batzuk.
Baleek, ehizatu egiten zuten, ez arrantzatu, oso handiak zirelako.
Baleak neguan, ur beroheta joaten ziren, beraien umek egiteko. Leku haueta joaten ziren: Amerika guztie,Afrika, Groenlandia, Islandia eta Australia.
Gero udan ur hotza joaten dira janarien bila, ipar mendebalera.
Txalupako jartzen den belako makil hori, egin daike arboleko enborrarekin: Egiteko, moztu arbola, gero adarrak moztu eta azkenik azala kendu. Hau egin ondoren, jarri txalupan, lotu belakin eta txalupa hasiko da ibiltzen haizea baldin badago noski.
Galeoi asko zeuden garai hartan, 10 edo 12 zeuden. 1000 bixikalari urtean erakartu egin ziren galeoiataz.
Euskal herrian XV garren eta XVI garren mendean galeoi bat egin zuten. Horrekin Candaraino joan eta Ternuan txalupa txiki batean baleak ehizatu eta Euskal huarteko labetan beraien koipea kentzen zieten eta horrela gero barriketan sartzeko eta galeoietan eramateko berriro Euskal herrira.XV garren eta XVI garren mendean beraien jantziak eta neoprenoak auntzen larruarekin eginak zeuden,eta gero auntza hil eta jan egiten zuten. Urte batean ume bat txalupan joan zen eta hotzaren gaindik hil egin zen eta ehiztariak jan egin zuten. Esaten da Cristòbal Coloònek America deskubritu zuela baina nik uste dut euskaldunak deskubritu zuela.
Apaizak hobeto dokumentala oso interesgarria da esaten digutelako nola prestatzen diran baleak... Pertsona batzuk egin zuten txalupa bat bidai bat egiteko portutik portura joateko eta bidean baleak aurkitzen zituzten. Isla batean gelditu ziren eta han balen berotzeko tresna zegoen eta esplikatzen zuten nola erabiltzen den: Lehenego balearen zati mozten da gero zati hori labearen gainean jartzen da eta gero labearen azpian sua jartzen da eta balearen zati berotu egiten da. Apaizak obeto dokumentala oso ona da nere ikuspegitik. Iker Dos Santos.
San Juan barkua 1563an ondoratu zen,txalupak erdiaro bezala egiten dituzte,(erdiaro teknikakin...).Baleak oso lasaiak dira baina oso erres txalupa bat puska daike.Red Bayen museoan dagoen txalupa, txalupa zaharreneetakoena dago.
Kanadaio galeoietan joaten ziren ,eta gero txalupatan baleak ehizatzera joaten ziren. Materiala behar zutenean irla batea joaten ziren eta arbolangandik egurra hartzen zuen.
Baleak lekuz aldatzen dira,askok hego Afrikatik Ternuara joaten dira,bestek hego Afrikatik estatu batuara.Hori deitzen da:Balen mugimendu migratorio.
Bideoak hitzegiten zuen, bidai batez, non joaten dira zazpi euskaldun, baleak ehizatzera, Ternuara (Kanada), bidaian, janaria aurkitu behar izaten dute, janaritako bat bakailaua da, gainera, bakailau era berri bat asmatzen dute, bakailaua pinu erara, euri eta haize asko dagoenez, barkuaren pieza berriak, naturan aurkitzen dituzte, bela erabiliz azkarrago joaten dira, bideoan, hildako ume bat jaten dute, ehizatutako baleak, harrizko leku batean sukaldatzen dituzte, baleekin egindako olioa botatzen die baleei, jantziak ahuntzen larruz eginda zeuden, Galeoietan eramaten zuten baleen, haragia, hezurrak, kartilagoak..., euskaldun hoiek portuz portu egiten zuten lo. Besterik gabe hurrengorarte.
“APAIZAC HOBETO” Bideoan Euskal arrantzaleen istorio bat kontatzen da. Hemen Euskal Herrian bale gutxi eta ternuara joan beharra izaten zuten. Eraien biziak arriskuan jarriz egurrezko txalupa batean joaten, Euskal Herrira balearen ongerriak ekartzeko kanadako herritarren laguntzabehar zuten; hangoak janaria eta edaria ematen zietan. Balaren ongarriak lortu ondoren erdi aroan zuten harrizko labe batekin baleari koipea ateratzen zieten, galeoietan koipez betetako kupelak ekartzen zituzten Euskal Herrira. 1563. urtean San Juan izeneko txalupa bat ondoratu zen, Albaola museoan San Juan txaluparen erreplika bat dago.
Balen migrazioa, beraien bizitzeko beharrarekin sortzen da. Udan, ipar-polora (ur hotzetara) joaten dira, janari bila; eta, neguan berriz, ur beroetara joaten dira, familia osatzera.
APAIZAK OBETO
2000. urtean albaola txalupa, 6 euskaldunek eraikin, eta Euskal-Herritik canadara abiatu ziren abentura bila, (baleak ehizatzea). Ez zieten begiradarik galtzen han zeuden bale zuriei. Baina ala ere herritarren eskuzabaltasuna zen harrigarriena:janaria prestatzen laguntzen zieten, olatu txarrik bazegoen ere laguntzen zieten... Horko naturarekin alimentatzen ziren: itsas-animaliak jaten zituzten, zuhaitzekin txabolak egin eta txalupa konpontzen zuten... azkenean, egunak pasatu ala, Canada herrialdean urperatu ziren; ez zuten sinesten zelako abentura pasatu zuten,; horregaitik eta abenturaren gaitik, ikasi zuten, historirik haundiena, eskuz eraikindako txalupa batean egin al dela.
APAIZAK HOBETO Euskal Herriko balezaleak XIII. EtaXVI. Mendeean,balen arrantza jarri zuten.Euskal Herriko arrantzaleak. Galeoietan joaten ziren Kanadara eta gero Kanadan baleak arrantzatz txalupa artzen zuten. Beraien janaria beti berdina zen. Portuetan lo egiten zuten eta goiz-goiz jaikitzen ziren materiala hartzeko:egurra,janaria... Animalien larruekin berotu egiten ziren. Bideoan 7 pertxona azaltzen ziren,horiek baleen bia joan zirenean Amerika zearkatu zuren. Esaten dugu Kristòbal Colonek deskubritu zuela Amerika baina 7 pertxona horiek bahal zekiten hori Amerika zela
Apaizak obeto bidioan ikusi eta gero gauza batzukargitu ditut adibidez gutxigorabera ze tamaina duen baleakeiztatzeko barku bat.Bitxikeri eta informazio ugari ematen du adibidez non lo egiten duen,zer jaten dueten,zer edaten zuten.Lo portu ondoko txoko batean egiten zuten baina ez denbora asko eta oraindik geizkigo manta bat zutela bakoitzak.Jantzita larruzko jertxe bat zuten ez pasatzeko otzik baina jertxearekin alare otza pasatzen zuten.Bidioan esaten duen bezala ume bati jan zieten edozer gauza jaten zuten,edozein mota ur edaten zuten.Jendeak janaria ematen zieten baina gosea pasa zuten. Ander
APAIZAK HOBETO 2000 . Urtean 6 euskaldunek egurrezko txalupa bat eraiki zuten eta kanadara lloan ziren abentura handi baten bila. Galeoiak gerrako eta garraioetarako erabilotzen ziren : barrikak eta horrelako gauzak garraiatzeko.Barkuarentzat repuesto bat behar balinbazuten uhartetan billatzenzuten zuten materiala . Materiala aurkitutakoan barkuaren izurratutako piezaren forma berdina ematen zien eta gero jarri egiten zieten . Bidaian billatzen zuten janaria jaten zuten : bakalaua pinu eraran, karramarroak,almejak... Ez zuten gaur egun ehizatzen duten bezala ehizatzen : eskopetakin ,riflekin...Lehenau arpoiakin ehizatzen zuten .Uharte baten harrizko labea zegoen eta han baleei oligoa kentzen zieten. Egun batean itsasoaren erdiangeratu ziren galdurilk, eguraldi txarra zegoen egun hartan eta lantxa bat etorri behar izantzuen beraien bila.
BALEN MIGRAZIOA Balen migrazioa.Beraiek bizitzeko behararekin sortzen da.Udan Groenlandia ingurutik ibiltzen dira, janariaren bila eta baita ere ur hotzetara joateko .Berriz neguan ternua ingurutik ibiltzen dira ur beroaren bila eta ugaltze prozesua egiten dute.
Euskaldun talde bat bere bizia arriskuan jarrtzen dute txalupa baten egiten dituzte abenturak.Herrietan gelditzen dira lo egiteko herriko jendea oso eskuzabala da eta janaria eta babesa ematen die.Harrizko labeak ere aurkitzen dituzte lehenago labe horietan baleari koipea ateratzen zien eta erregai bezala erabiltzen zuten. Beraien txalupako zerbait apurtzen bazitzaien gelditu eta materialen bila joaten ziren, baina materiala naturan artzen zuten.Txalupak erdi arokoak bezalakoak izaten ziren. JON BALERDI
San joan gailego itsasontzia ondoratu egin zen . Harrokak zeudelako istriborrera okertu zen . Red buyko museoan dagoen txalupatxoa ia euskaldun guztiak erabli dituzte . Red buyen itsasoa oso zakarra dago orduan oso arriskutsua dago itsasoa . 34 egun baino gehiago behar dira euskaldunak ibili diren bezela ibiltzeko . Kanadan batzuk etxean bezela sentitu ziren oso ondo tratatu zielako. Badago museo bat iparraldeoan non 140 lagunen jantziak eta beraiek erabilitako gauzekin. Euskaldunak bidaiatzen hari direla baleak ikusi zituzten . Euskaldunak gauza asko jaten zituzten eta gehiena gustatu zitzaiena bakaioa pinu erara. Batzuentzat txalupa misterio bat izan zen. Euskaldunak garai artako Japoniarrak ziren. Euskaldun ehiztariek haizea aprobetxatu egiten zuten. Euskaldunak eta mi´qmaktarrak oso arreman ona izan zuten. Euskaldunek bertakoekin negoziatu egiten zuten.
BALEEN MIGRAZIOAK
Baleen koipea urtzen zuten pertsona batzuk. Balearen olioak izugarrizko kiratsa botatzen zuen . Baleak motelak eta lasaiak dira . Baleak txalupak puska ditzake . Baleak uda partean ur hotzetara joaten dira han janari gehiago egoten delako eta negu partean ur beroetara joaten dira familia osatzera eta ugaltzera .
Nire ustez “Apaizac obeto” dokumentalak edo bideoak ematen duen informazioa, interesgarria eta harrigarria, baina polita ere bada. Euskaldun batzuk nola baleak ehizatzera joateko, egun asko ( 22 bat egun edo gehiago ) ibiltzen direlako.
Dokumentalean Xabier izeneko gizon euskaldun batek eta beste gizon – emakume batzuek txalupa bat eraikin eta txalupa harekin baleak ehizatzera joaten dira, eta bitartean; ibilbidea: Ternua eta Terranova ( Canada ) ingurutik gertatzen da, gutxi gora behera Quebecetik ( Canada ) hasi eta Red Bay aldera bukatu; bidean gertatutakoa, adibidez: Beraien izarditik ateratako janaritik jan beharra izan zutela... edo ume bat ( mutiko bat ) hil eta jan egin zutela; eta portuetako pertsonen pentsamenduak ere azaltzen dira; eta batzuetan ohiturak edo toki horri buruzko datu interesgarriak azaltzen dira, arkeologo edo leku horretan bizi den norbaitek esanda; adibidez: Baleen grasa olio nola bihurtzen zuten. Baita ere, Robert Grenierrek, arkeologo subakuatikoak, ekintza honetan gertatutakoaz hitzegiten du, eta Xabierrekin izandako harremanei buruz ere. Arrantzaleei edo ehiztariei, ongietorria Canadan egin zieten, eta haiek, beraien ahuntzen ilajearekin egindako beroki edo txaketekin poizk eta harro lurreratu ziren.
APAIZAK OBETO 2000garren urtean albaolako langileak itsaso azpira joan ziren, ur azpian San Juan txalupa aurkitu zuten, artu eta beraiek konpontzen hasi ziren. Konpontzez bukatu zutenean txalupa uretara sartu zuten, 6 pertsona igo ziren gainera, makil batzuk artu eta arraun egiten hasi ziren. Arraunean zeudela euri zaparrada egiten hasi zen, ondoan herri txiki bat ikusi zuten eta antxe gelditu ziren. Gosea zuten eta itsasoko gauzak jateko prest zeuden, berdin zitzaien zer jan: Almejak, arraia edo bakalaua. Zeozer jan da gero hotz handia zuten, animalien larruak jarri zituzten gainetik, eta arraun egiten jarraitu zuten. Baleen ondotik pasatzen ziren olioa lortzeko. Nei eta nire lagunei asko harritu digu hain txalupa txikiekin hain bidai handi bat egitea, uharte batetik beste uharte batera joaten ziren. Albaolako langileak nabegatzen zeudenean zuhaitzak mozten zituzten txalupako zerbait konpontzeko. Oso harrigarria da txalupa bat egurrez eginda egotea, normalean txapazko txalupak ikusita nago. Deskantsatzeko gelditu egin ziren eta Erdi Aroko labe borobil eta handi-handi bat ikusi zuten, arrizkoa zen eta oso handia zen. Albaolako 6 langileak kanadara iritsi ziren, han gosez zeuden eta auntza joan ziren zeozer jatera. Iritsi zirenean esan zuten udan ezin dela uretatik nabegatu, Irailen olatuak oso handiak izaten direlako. Euskal herrira hasi ziren etortzen, azkenean iritsi ziren. Nabegatu zue txalupa beraien museoan jarri zuten, jendeak ikusteko eta jakiteko nola konpondu zuten.
BALEEN MIGRAZIOAK
Baleak asko mugitzen dira. Udan ur hotzetara joaten dira, janariaren bila joateko. Neguan ur berotara joaten dira, umeak edikitzera, hau da, famili bat osatzera. Baleak ehiztatu egiten zituzten, baleak ehizatzen zituenak ez ziren arrantzaleak ehizariak ziren. IRAIA CARRILLO HERNANDO
Este comentario ha sido eliminado por un administrador del blog.
ResponderEliminar
ResponderEliminarAPAIZAK OBETO (dokumentala)
San Juan ontzia ondoratu ondoen abenturaz gose zen talde batean
beren eskuz egindako txalupa xume batean, bale ehiztari
Euskaldunek egiten zuten ibilbide bera eginez txalupa hartan.
Istorio bat kontatzen du eta erakusten digu nola txaluparik
txikienean abenturarik handiena bizi dezakegun.
Baleak ehizatu ez baina... beren begiekin ikusi eta baleak eta beste
irletako pertxonekin arremanetan jarri batak besteari lagunduz.
Beti janari berbera janez eta inoiz ez aspertuz jan beraz, gainera,
kontxerbatzen ziren gauzak bakarrik eramanez egin zutenbidaia
osoa, ez San Juan ontzia bezala bere iritx puntura iritxi ez zena.
Eta otzetik babesteko auntz azalekin estaltzen ziren.
BALEEN MIGRAZIOA
Baleak udan ur otzetara joaten dira janari gehiagoren bila.
Eta neguan ordea ur beroetara joaten dira umeak edukitzeko edo
ta familia osatzera.
Sara Artola Frias.
APAIZAK OBETO (dokumentala)
ResponderEliminarApaizak obeto oso bideo polita da pertsona batzuk darelako txalupa batekin munduan zear ibiltzen direlako eta adierazten dutelako txalupa txiki batean abentura handi bat egin dezakela.
Oso lagungarria da bideo hau, gauz asko erakusten dizuelako, adibidez: txalupa simple baten Euskal herritik Canadaraino joan daikezula. Baita ere ikasi genuen baleek arrapatzea joaten direnak ehiztariak direla, ez direla arrantzalek, balea ugaztuna delako.
Bideoko zati batean enteratu ginen beahien materiala naturatik artzen zutela.
Bideoan ikusten da talde bat abentura egiteko gogoarekin dagoela eta ordun txalupa bat egiten dute Euskal herritik Ternuaraino joateko eta baleak ehizatzeko. Ikusten da gelditzen zirenean ikusten zituzten portutan hango jendea ondo tratatzen zirela, janaria ematen.
GAIZKA J.
EliminarAPAIZAK HOBETO(dokumentala)
1563 – an, san juan izeneko barku bat ondoratu zen. 1965 – ean, aurkitu egin zuten arrantzale batzuk.
Baleek, ehizatu egiten zuten, ez arrantzatu, oso handiak zirelako.
Baleak neguan, ur beroheta joaten ziren, beraien umek egiteko.
Leku haueta joaten ziren: Amerika guztie,Afrika, Groenlandia, Islandia eta Australia.
Gero udan ur hotza joaten dira janarien bila, ipar mendebalera.
Txalupako jartzen den belako makil hori, egin daike arboleko enborrarekin: Egiteko, moztu arbola, gero adarrak moztu eta azkenik azala kendu. Hau egin ondoren, jarri txalupan, lotu belakin eta txalupa hasiko da ibiltzen haizea baldin badago noski.
Galeoi asko zeuden garai hartan, 10 edo 12 zeuden. 1000 bixikalari urtean erakartu egin ziren galeoiataz.
GAIZKA CALVO
APAIZAK HOBETO
ResponderEliminarEuskal herrian XV garren eta XVI garren mendean galeoi bat egin zuten. Horrekin Candaraino joan eta Ternuan txalupa txiki batean baleak ehizatu eta Euskal huarteko labetan beraien koipea kentzen zieten eta horrela gero barriketan sartzeko eta galeoietan eramateko berriro Euskal herrira.XV garren eta XVI garren mendean beraien jantziak eta neoprenoak auntzen larruarekin eginak zeuden,eta gero auntza hil eta jan egiten zuten.
Urte batean ume bat txalupan joan zen eta hotzaren gaindik hil egin zen eta ehiztariak jan egin zuten.
Esaten da Cristòbal Coloònek America deskubritu zuela baina nik uste dut euskaldunak deskubritu zuela.
OIER.M.
Apaizak hobeto dokumentala oso interesgarria da esaten
ResponderEliminardigutelako nola prestatzen diran baleak...
Pertsona batzuk egin zuten txalupa bat bidai bat
egiteko portutik portura joateko eta bidean baleak aurkitzen
zituzten.
Isla batean gelditu ziren eta han balen berotzeko tresna zegoen
eta esplikatzen zuten nola erabiltzen den: Lehenego balearen zati
mozten da gero zati hori labearen gainean jartzen da eta gero
labearen azpian sua jartzen da eta balearen zati berotu egiten
da.
Apaizak obeto dokumentala oso ona da nere ikuspegitik.
Iker Dos Santos.
APAIZAK HOBETO
EliminarSan Juan barkua 1563an ondoratu zen,txalupak erdiaro bezala egiten dituzte,(erdiaro teknikakin...).Baleak oso lasaiak dira baina oso erres txalupa bat puska daike.Red Bayen museoan dagoen txalupa, txalupa zaharreneetakoena dago.
Kanadaio galeoietan joaten ziren ,eta gero txalupatan baleak ehizatzera joaten ziren.
Materiala behar zutenean irla batea joaten ziren eta arbolangandik egurra hartzen zuen.
Baleak lekuz aldatzen dira,askok hego Afrikatik Ternuara joaten dira,bestek hego Afrikatik estatu batuara.Hori deitzen da:Balen mugimendu migratorio.
Ioritz.
ResponderEliminarAPAIZAC OBETO !
Bideoak hitzegiten zuen, bidai batez, non joaten dira zazpi
euskaldun, baleak ehizatzera, Ternuara (Kanada), bidaian, janaria
aurkitu behar izaten dute, janaritako bat bakailaua da, gainera,
bakailau era berri bat asmatzen dute, bakailaua pinu erara, euri
eta haize asko dagoenez, barkuaren pieza berriak, naturan
aurkitzen dituzte, bela erabiliz azkarrago joaten dira, bideoan,
hildako ume bat jaten dute, ehizatutako baleak, harrizko leku
batean sukaldatzen dituzte, baleekin egindako olioa botatzen die
baleei, jantziak ahuntzen larruz eginda zeuden, Galeoietan
eramaten zuten baleen, haragia, hezurrak, kartilagoak...,
euskaldun hoiek portuz portu egiten zuten lo.
Besterik gabe hurrengorarte.
ARKAITZ
“APAIZAC HOBETO”
EliminarBideoan Euskal arrantzaleen istorio bat kontatzen da.
Hemen Euskal Herrian bale gutxi eta ternuara joan beharra izaten zuten. Eraien biziak arriskuan jarriz egurrezko txalupa batean
joaten, Euskal Herrira balearen ongerriak ekartzeko kanadako herritarren laguntzabehar zuten; hangoak janaria eta edaria ematen zietan. Balaren ongarriak lortu ondoren erdi aroan zuten harrizko labe batekin baleari koipea ateratzen zieten, galeoietan koipez betetako kupelak ekartzen zituzten Euskal Herrira.
1563. urtean San Juan izeneko txalupa bat ondoratu zen, Albaola museoan San Juan txaluparen erreplika bat dago.
UNAX ALDASORO
BALEN MIGRAZIOA
EliminarBalen migrazioa, beraien bizitzeko beharrarekin sortzen da.
Udan, ipar-polora (ur hotzetara) joaten dira, janari bila; eta,
neguan berriz, ur beroetara joaten dira, familia osatzera.
APAIZAK OBETO
2000. urtean albaola txalupa, 6 euskaldunek eraikin, eta
Euskal-Herritik canadara abiatu ziren abentura bila, (baleak ehizatzea). Ez zieten begiradarik galtzen han zeuden bale zuriei. Baina ala ere herritarren eskuzabaltasuna zen harrigarriena:janaria prestatzen laguntzen zieten, olatu txarrik bazegoen ere laguntzen zieten...
Horko naturarekin alimentatzen ziren: itsas-animaliak jaten zituzten, zuhaitzekin txabolak egin eta txalupa konpontzen zuten...
azkenean, egunak pasatu ala, Canada herrialdean urperatu ziren; ez zuten sinesten zelako abentura pasatu zuten,; horregaitik eta abenturaren gaitik, ikasi zuten, historirik haundiena, eskuz eraikindako txalupa batean egin al dela.
LIDE AZURMENDI
APAIZAK HOBETO
EliminarEuskal Herriko balezaleak XIII. EtaXVI. Mendeean,balen arrantza jarri zuten.Euskal Herriko arrantzaleak.
Galeoietan joaten ziren Kanadara eta gero Kanadan baleak arrantzatz txalupa artzen zuten.
Beraien janaria beti berdina zen.
Portuetan lo egiten zuten eta goiz-goiz jaikitzen ziren materiala hartzeko:egurra,janaria...
Animalien larruekin berotu egiten ziren.
Bideoan 7 pertxona azaltzen ziren,horiek baleen bia joan zirenean
Amerika zearkatu zuren.
Esaten dugu Kristòbal Colonek deskubritu zuela Amerika baina 7 pertxona horiek bahal zekiten hori Amerika zela
JULEN.G.
APAIZAK OBETO
EliminarApaizak obeto bidioan ikusi eta gero gauza batzukargitu ditut adibidez gutxigorabera ze tamaina duen baleakeiztatzeko barku bat.Bitxikeri eta informazio ugari ematen du adibidez non lo egiten duen,zer jaten dueten,zer edaten zuten.Lo portu ondoko txoko batean egiten zuten baina ez denbora asko eta oraindik geizkigo manta bat zutela bakoitzak.Jantzita larruzko jertxe bat zuten ez pasatzeko otzik baina jertxearekin alare otza pasatzen zuten.Bidioan esaten duen bezala ume bati jan zieten edozer gauza jaten zuten,edozein mota ur edaten zuten.Jendeak janaria ematen zieten baina gosea pasa zuten.
Ander
APAIZAK HOBETO
ResponderEliminar2000 . Urtean 6 euskaldunek egurrezko txalupa bat eraiki zuten eta kanadara lloan ziren abentura handi baten bila. Galeoiak gerrako eta garraioetarako erabilotzen ziren : barrikak eta horrelako gauzak garraiatzeko.Barkuarentzat repuesto bat behar balinbazuten uhartetan billatzenzuten zuten materiala . Materiala aurkitutakoan barkuaren izurratutako piezaren forma berdina ematen zien eta gero jarri egiten zieten . Bidaian billatzen zuten janaria jaten zuten : bakalaua pinu eraran, karramarroak,almejak... Ez zuten gaur egun ehizatzen duten bezala ehizatzen : eskopetakin ,riflekin...Lehenau arpoiakin ehizatzen zuten .Uharte baten harrizko labea zegoen eta han baleei oligoa kentzen zieten. Egun batean itsasoaren erdiangeratu ziren galdurilk, eguraldi txarra zegoen egun hartan eta lantxa bat etorri behar izantzuen beraien bila.
BALEN MIGRAZIOA
Balen migrazioa.Beraiek bizitzeko behararekin sortzen da.Udan Groenlandia ingurutik ibiltzen dira, janariaren bila eta baita ere ur hotzetara joateko .Berriz neguan ternua ingurutik ibiltzen dira ur beroaren bila eta ugaltze prozesua egiten dute.
IKER GARCIA
APAIZAC OBETO
EliminarEuskaldun talde bat bere bizia arriskuan jarrtzen dute txalupa baten egiten dituzte abenturak.Herrietan gelditzen dira lo egiteko herriko jendea oso eskuzabala da eta janaria eta babesa ematen die.Harrizko labeak ere aurkitzen dituzte lehenago labe horietan baleari koipea ateratzen zien eta erregai bezala erabiltzen zuten. Beraien txalupako zerbait apurtzen bazitzaien gelditu eta materialen bila joaten ziren, baina materiala naturan artzen zuten.Txalupak erdi arokoak bezalakoak izaten ziren.
JON BALERDI
ResponderEliminarALBAOLA
San joan gailego itsasontzia ondoratu egin zen . Harrokak zeudelako istriborrera okertu zen .
Red buyko museoan dagoen txalupatxoa ia euskaldun guztiak erabli dituzte . Red buyen itsasoa oso zakarra dago orduan oso arriskutsua dago itsasoa .
34 egun baino gehiago behar dira euskaldunak ibili diren bezela ibiltzeko . Kanadan batzuk etxean bezela sentitu ziren oso ondo tratatu zielako.
Badago museo bat iparraldeoan non 140 lagunen jantziak eta beraiek erabilitako gauzekin. Euskaldunak bidaiatzen hari direla
baleak ikusi zituzten . Euskaldunak gauza asko jaten zituzten eta gehiena gustatu zitzaiena bakaioa pinu erara.
Batzuentzat txalupa misterio bat izan zen.
Euskaldunak garai artako Japoniarrak ziren.
Euskaldun ehiztariek haizea aprobetxatu egiten zuten.
Euskaldunak eta mi´qmaktarrak oso arreman ona izan zuten. Euskaldunek bertakoekin negoziatu egiten zuten.
BALEEN MIGRAZIOAK
Baleen koipea urtzen zuten pertsona batzuk.
Balearen olioak izugarrizko kiratsa botatzen zuen .
Baleak motelak eta lasaiak dira .
Baleak txalupak puska ditzake .
Baleak uda partean ur hotzetara joaten dira han janari gehiago egoten delako eta negu partean ur beroetara joaten dira familia
osatzera eta ugaltzera .
LEIRE GOÑI.
APAIZAC OBETO
ResponderEliminarNire ustez “Apaizac obeto” dokumentalak edo bideoak ematen duen informazioa, interesgarria eta harrigarria, baina polita ere bada. Euskaldun batzuk nola baleak ehizatzera joateko, egun asko ( 22 bat egun edo gehiago ) ibiltzen direlako.
Dokumentalean Xabier izeneko gizon euskaldun batek eta beste gizon – emakume batzuek txalupa bat eraikin eta txalupa harekin baleak ehizatzera joaten dira, eta bitartean; ibilbidea: Ternua eta Terranova ( Canada ) ingurutik gertatzen da, gutxi gora behera Quebecetik ( Canada ) hasi eta Red Bay aldera bukatu; bidean gertatutakoa, adibidez: Beraien izarditik ateratako janaritik jan beharra izan zutela... edo ume bat ( mutiko bat ) hil eta jan egin zutela; eta portuetako pertsonen pentsamenduak ere azaltzen dira; eta batzuetan ohiturak edo toki horri buruzko datu interesgarriak azaltzen dira, arkeologo edo leku horretan bizi den norbaitek esanda; adibidez: Baleen grasa olio nola bihurtzen zuten. Baita ere, Robert Grenierrek, arkeologo subakuatikoak, ekintza honetan gertatutakoaz hitzegiten du, eta Xabierrekin izandako harremanei buruz ere. Arrantzaleei edo ehiztariei, ongietorria Canadan egin zieten, eta haiek, beraien ahuntzen ilajearekin egindako beroki edo txaketekin poizk eta harro lurreratu ziren.
Uxue Barandiaran Imaz.
APAIZAK OBETO
ResponderEliminar2000garren urtean albaolako langileak itsaso azpira joan ziren, ur azpian San Juan txalupa aurkitu zuten, artu eta beraiek konpontzen hasi ziren.
Konpontzez bukatu zutenean txalupa uretara sartu zuten, 6 pertsona igo ziren gainera, makil batzuk artu eta arraun egiten hasi ziren.
Arraunean zeudela euri zaparrada egiten hasi zen, ondoan herri txiki bat ikusi zuten eta antxe gelditu ziren. Gosea zuten eta itsasoko gauzak jateko prest zeuden, berdin zitzaien zer jan: Almejak, arraia edo bakalaua.
Zeozer jan da gero hotz handia zuten, animalien larruak jarri zituzten gainetik, eta arraun egiten jarraitu zuten.
Baleen ondotik pasatzen ziren olioa lortzeko.
Nei eta nire lagunei asko harritu digu hain txalupa txikiekin hain bidai handi bat egitea, uharte batetik beste uharte batera joaten ziren.
Albaolako langileak nabegatzen zeudenean zuhaitzak mozten zituzten txalupako zerbait konpontzeko. Oso harrigarria da txalupa bat egurrez eginda egotea, normalean txapazko txalupak ikusita nago.
Deskantsatzeko gelditu egin ziren eta Erdi Aroko labe borobil eta handi-handi bat ikusi zuten, arrizkoa zen eta oso handia zen.
Albaolako 6 langileak kanadara iritsi ziren, han gosez zeuden eta auntza joan ziren zeozer jatera. Iritsi zirenean esan zuten udan ezin dela uretatik nabegatu, Irailen olatuak oso handiak izaten direlako.
Euskal herrira hasi ziren etortzen, azkenean iritsi ziren. Nabegatu zue txalupa beraien museoan jarri zuten, jendeak ikusteko eta jakiteko nola konpondu zuten.
BALEEN MIGRAZIOAK
Baleak asko mugitzen dira. Udan ur hotzetara joaten dira, janariaren bila joateko.
Neguan ur berotara joaten dira, umeak edikitzera, hau da, famili bat osatzera.
Baleak ehiztatu egiten zituzten, baleak ehizatzen zituenak ez ziren arrantzaleak ehizariak ziren.
IRAIA CARRILLO HERNANDO